pare_fora

ΒΡΕΣ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΜΕΣΑ ΣΟΥ

Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι και δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα και δε γίνεται μ’ Αυτούς χωρίς, Εσύ. Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι και ανάγκη πάσα να τους αντικρίσεις.. (Οδυσσέας Ελύτης)

Η δύναμη της λογικής είναι πολύ μεγάλη ώστε να δώσει απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα. Κατά τον Francis Bacon όμως, η λογική στηρίζεται στην αντίληψη, και η αντίληψη, δεν μπορεί να περιορίσει στα στενά σύνορά της το σύμπαν. Απεναντίας πρέπει να αναπτυχθεί για να το χωρέσει. Και μετά λύπης μου διαπιστώνω καθημερινά το πόσο στενή γίνεται η αντίληψή μας με το πέρασμα των καιρών, είτε μέσα από δογματισμούς πολιτικοθρησκευτικούς, ηγεμονικούς λόγους - σχέσεις εξουσιών, είτε μέσα από στερεοτυπίες κοινωνικοπολιτισμικές.

Οι ταυτότητες του καθενός, από το άτομο ως την κοινωνία, μεταβάλλονται συνέχεια, δημιουργούνται περιοχές μέσα στις οποίες αντιπαρατίθενται και επικαλύπτονται πρακτικές επιβίωσης της μοναδικότητας του καθενός, αρθρώνονται επίσημοι και μη λόγοι, δημιουργώντας πρότυπα συμπεριφοράς, μεθοδεύσεις για διακρίσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.

Όλα αυτά απαντώνται μέσα από το χώρο της σύγχρονης υγείας, της εκπαίδευσης, του φύλου, της κατανάλωσης, της εθνότητας, της συγγένειας, του επίσημου και ανεπίσημου λόγου, της πολιτικής, της κάθε ανθρώπινης «ενασχόλησης». Θα ξεκινήσω θέτοντας βασικά ερωτήματα και θα το κάνω συνέχεια γιατί έχω την αίσθηση πως έτσι βγαίνουν και οι απαντήσεις, δίχως καν να απαντηθούν τα ερωτήματα..

Πως μπορούμε να προσεγγίσουμε λοιπόν την ετερότητα από τις πιο μικρές κοινωνικές ομάδες ενός έθνους έως το ίδιο το Έθνος? Ποια είναι τα όρια αποκλεισμού και ένταξης, όταν το Έθνος μας μετράει ξεριζωμούς φυλετικούς από τόπους που κάποιοι δεν έχουν καν αναγνωριστεί και επίσημα?

Η απόρριψη από τον ηγεμονικό λόγο κάνει την φυλή να θέλει να υπερασπιστεί περισσότερο την όψη της σε όλα τα επίπεδα, και μία μορφή ηγεμονικού λόγου είναι και η παγκοσμιοποίηση. Γιατί τώρα έχουμε έξαρση ρατσισμού εθνικισμού και θρησκευτικού φανατισμού? Μήπως γιατί η παγκοσμιοποίηση έκανε τον κάθε πολιτισμό να θέλει να αναδείξει την ταυτότητα του ως κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό? Φεύγοντας από αυτό το σημείο και πηγαίνοντας όχι στους επαναπατριζόμενους μετανάστες αλλά στους οικονομικούς μετανάστες, θεωρώ πως ναι μεν δεν χρειάζεται να δοθεί υπηκοότητα σε ανθρώπους άλλης χωροταξικής καταγωγής ( που και πάλι σχετική είναι η διάκριση προσεγγίζοντάς το ανθρωπολογικά) αλλά δε χρειάζεται κιόλας να τον κατηγορήσουμε πως αυτός μόνο κλέβει τη χώρα μας, όταν οι ίδιοι που αντιπροσωπεύουν το δίπτυχο Πατρίδα – Θρησκεία, κλέβουν και ρημάζουν ανεπίσημα καθημερινά, συστηματικά και φυσικά αναμάρτητα και δίχως τιμωρία. Ας γίνει «ξεκαθάρισμα» εκ των έσω και σίγουρα το δεύτερο επίπεδο δε θα ναι τόσο επίπονο, σε όλα τα επίπεδα κι ίσως ακόμα να αλλάξουν και τα κριτήρια. Μπορεί ο ίδιος βουλευτής που κλέβει να αποφασίσει για την οικονομία της χώρας? Υπάρχει κάποιος που γνωρίζει ουσιαστικά για ποιόν πραγματικό λόγο υπηρετεί την πατρίδα του και για ποιο σκοπό έχει δώσει όρκο να υπηρετεί το λαό του?

Όσον αφορά τους πολιτισμούς της κάθε φυλής, ένα από τα βασικά «κηρύγματα» του κινήματος του διαφωτισμού είναι πως τίποτα δεν πρέπει να υιοθετείται άκριτα και δίχως αξιολόγηση, κι αυτό είναι και το τίμημα-μαγεία του φιλοσοφείν. Τίποτα δε πρέπει να θεωρείται ορθό και τίποτα όμως να μην αφορίζεται ως λαθεμένο. Ας πάψουμε να οικειοποιούμαστε λοιπόν κάθε τι δυτικό, δέχοντάς το ως κοινό στοιχείο ανθρώπινης «κουλτούρας», ή ως αναγκαίο σημείο αναφοράς για αναγνώριση στους «έξω», ας το αξιολογούμε πρώτα δίχως βέβαια να το αποκλείουμε, κι όχι να το δεχόμαστε ως μασημένη τροφή είτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είτε από άλλους επίσημους φορείς. Μπορούμε να ξαναβρούμε τα ήθη και τα έθιμα, η καθεμιά εθνοτική ομάδα του Έθνους, όπως πραγματικά υπόκεινται αυτά μέσα στον χωροχρόνο? Και όχι να αναμασάμε εμπορευματοποιημένα έθιμα-ήθη-τέχνη με στόχο την κερδοσκοπία? Μπορούμε να μάθουμε τη σημασία των συμβόλων και όχι απλά να κρυβόμαστε πίσω απ αυτά, διακηρύσσοντας ψεύτικες ιδεολογίες? Σε ποια πατρίδα λοιπόν να υπηρετήσω όταν οι εκπρόσωποί της, την έχουν καταντήσει «πατρίδα του ρουσφετιού και του βολέματος»..Ένα σύστημα που προσωπικά αρνούμαι να υπηρετήσω κι ας είμαι μέσα σ αυτό δίχως τη θέλησή μου. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να γινόμαστε καλύτεροι όχι μέσα από τα βολέματα του καθενός.. γιατί σε όλους έρχεται η στιγμή που μπορεί να κάνουμε και τα «στραβά μάτια» προκειμένου να βολέψουμε «την πάρτη» μας.. Ποιος λοιπόν έχει τη δύναμη να παλέψει μέχρις εσχάτων? Βαδίζοντας όχι για το «υποκειμενικά» καλό.. Κι αν δεχτώ την άποψη πως, αν δεν βοηθήσεις τον εαυτό σου πρώτα πώς θα βοηθήσεις τον πλησίον σου.. και πάλι.. ας κάνω το καλό για μένα αλλά όχι πατώντας πάνω στον άλλον.. 

Τί ορίζει λοιπόν την εθνική μας ταυτότητα και ποια είναι τα βασικά επίπεδα μιας ταυτότητας? Αυτά που ορίζουν την εθνική μας ταυτότητα είναι η γλώσσα, η θρησκεία και η καταγωγή. Τα επίπεδα ταυτότητας η έμφυλη ταυτότητα, η σεξουαλική, η εθνική, η εθνοτική και θρησκευτική. Ακολουθώντας μια κάπως όχι «λογική» σειρά ας προσεγγίσω το επίπεδο της θρησκείας. Σε ποια θρησκεία λοιπόν σύγχρονα να «ανάψω ένα κεράκι» όταν οι εκπρόσωποί της ντύνονται με χρυσά ιμάτια και πίνουνε από χρυσά σκεύη, χτίζουνε χρυσές εκκλησίες την ίδια στιγμή που άπορες οικογένειες ζούνε σε καταλύματα, είτε είναι σεισμόπληκτες είτε είναι πυρόπληκτες, είτε είναι χτυπημένες από την ίδια τους τη μοίρα? Να σημειώσω πως δεν καταγγέλλω απλά αναφέρομαι σε κάποιες περιπτώσεις οικογενειών. Η ζωή, μαζί με τον θεό, πραγματώνεται μέσα από τη συνάρτηση ανθρώπων και περιβάλλοντος, η φύση είναι η αρμονία του κόσμου και την έχουμε απαρνηθεί σε κακουργηματικό βαθμό. Σε βαθμό που δεν μπορούμε πλέον να χαρούμε τα κάλλη της ζωής, μέσα από τον έρωτα, το κρασί, το γέλιο, είτε γιατί η θρησκεία τα αντιμετωπίζει ως ηθικά παραστρατήματα, είτε γιατί εμείς οι ίδιοι τα χρησιμοποιούμε με τρόπο «αφύσικο» και αισχρό.

Η φύση είναι ο μοναδικός καθρέφτης της θείας ενέργειας λοιπόν. Άμεσα βρίσκουμε τον θεό, πρόσωπο με πρόσωπο, πνεύμα με πνεύμα, ακόμα και σώμα με σώμα. Ο Πλάτωνας ταυτίζει το αγαθό με τη νόηση και το κακό με την ύλη, και την ίδια στιγμή ο άνθρωπος κυνηγάει το δεύτερο. Δεν περιορίζομαι ούτε στην εξωτερική εμφάνιση του καθενός ούτε στο θεαθήναι, γιατί πολύ απλά και επί αρχαιοτάτων η γυναικεία φυλή( αναφέρομαι στη γυναικεία μόνο γιατί κουβαλάει το βάρος του κάλλους) έψαχνε βότανα και έφτιαχνε μάσκες, αλλά με διαφορετικά κριτήρια των σημερινών και σίγουρα πίσω από μία ολόκληρη φιλοσοφία της φύσης. Μήπως θα έπρεπε λοιπόν ο άνθρωπος να χαρακτηρίζεται ως οντότητα και αργότερα μέσα από μια πιο αφηρημένη έννοια ταυτότητας από έναν διαρκή αγώνα ανάμεσα σ αυτούς τους δύο πόλους του αγαθού και του κακού?

Πού μπορούμε να βρούμε τον θεό λοιπόν? Ο καθένας μέσα του, μέσα από μια μελωδία, μέσα από μία καλή κουβέντα, μέσα από την επικοινωνία..

 Μέσα από αυτήν την προσέγγιση, μπορούμε να ρωτήσουμε κιόλας αποδέχοντάς την, πως μπορεί η θρησκεία να θεωρηθεί κριτήριο μιας ταυτότητας? Ας δώσει ο καθένας την απάντηση που θέλει.

Η θέση μου απέναντι στην φυλή της ανθρωπότητας, άκρως ρομαντική λέει πως «Ο κόσμος είναι μεγάλος για να μας χωρέσει όλους, αρκεί να γνωρίζουμε πόσο μικρός είναι μόνο για «έναν»..

Μεταξύ του σύγχρονου Zeitgeist λοιπόν, το οποίο έχει μία λύση με μια πρώτη ματιά άκρως αντικερδοσκοπική, καταλήγει το ίδιο στην προσέγγιση του φυσικού μεγαλείου, ταυτόχρονα όμως πλησιάζει και τα όρια της ομογένειας της ανθρώπινης φυλής πράγμα που σε κάνει ν αναρωτιέσαι, τελικά είναι καλύτερο να είμαστε όλοι ίσοι κι όμοιοι ή άνισοι και διαφορετικοί? Θα δεχτεί ο σύγχρονος άνθρωπος να έχει ίδιο αυτοκίνητο με τον καθένα και να μοιράζεται τα αγαθά της φύσης ισότιμα? Ή μήπως τελικά το δίπολο πλούσιοι-φτωχοί δεν είναι δυνατόν να διαγραφεί? Σε ποιο σημείο λοιπόν έρχεται η ευλογημένη ισορροπία και τον παν μέτρο άριστον να γίνει πραγματικότητα? Η γιαγιά μου έλεγε.. "Μάρω μου όλα τα χει ο μπαξές.. αλλά αν δεν βρεις την καρδιά σου πρώτα θα τα κάνεις σαλάτα" .. Ας βρούμε λοιπόν πρώτα την καρδιά μας δίπλα στη φύση και την πραγματική υπόσταση του ανθρώπου και η σοφία θα έρθει να μιλήσει και να πράξει για μας.

ΜΑΡΩ ΜΕΛΙΑΔΟΥ